सीए. उमेश शर्मा
अर्जुन (काल्पनिक पात्र ) : कृष्णा, ई – वे बील कशा प्रकारे व कधीपासून लागू झाले ?
कृष्ण (काल्पनिक पात्र) : अर्जुना, आंतरराज्यीय वाहतूकीसाठी १ एप्रिल पासून ई – वे बीलची निर्मीती करणे अनिवार्य झाले आहे. राज्यांतर्गत वाहतूकीसाठी वेगवेगळ्या राज्यांत वेगवेगळ्या तारखांपासून ई – वे बील अनिवार्य झाले. महाराष्ट्र राज्यांतर्गत वाहतूकीसाठी २५ मे २०१८ पासून ई – वे बीलची निर्मीती अनिवार्य झाली. आता ५०,००० पेक्षा जास्त मूल्याच्या वस्तूंची वाहतूक करायची असेल तर आंतरराज्यीय आणि राज्यांतर्गत अशा दोन्हीही वाहतूकीसाठी ई – वे बील बनवावे लागेल.
अर्जुन : कृष्णा, जर इन्व्हॉईस आणि ई – वे बील न बनवताच वस्तूंची वाहतूक झाली तर काय होईल?
कृष्ण : अर्जुना, जर इन्व्हॉईस आणि ई – वे बील न बनवताच वस्तूंची वाहतूक झाली तर तो गून्हा मानण्यात येईल. त्यासाठी देय कराची रक्क्म किंवा रु १०,००० यांमध्ये जी जास्त असेल ती रक्क्म दंड म्हणून भरावी लागेल. उदा- एखाद्या सिमेंट विक्रेत्याने रु २ लाखांच्या मालाची विना इन्व्हॉईस आणि ई –वे बीलाची वाहतूक केली तर त्याला रु ५६,००० (२,००,०००X २८ टक्के) किंवा रु. १०,००० यांपेकी जी जास्त आहे ती म्हणजे रु ५६,००० दंड म्हणून भरावे लागेल.
अर्जुन : कृष्णा, जर करदात्याने ई – वे बील न बनवता माल पाठवला आणि तो अधिकाऱ्यांनी पकडला तर काय होईल?
कृष्ण : अर्जुना, जर अधिकाऱ्यांने असा माल पकडला आणि त्याने माल जप्त केला तर त्याला सोडविण्यासाठी –
अ) जर करदाता स्वतः कर आणि दंड भरण्यासाठी आला तर त्यास – देय कराची संपूर्ण रक्क्म त्वरित भरावी लागेल व दंड म्हणून कराची पूर्ण रक्क्म भरावी लागेल. जर वस्तू ही करमूक्त असेल तर त्यास दंड म्हणून वस्तूच्या किंमतीच्या २ टक्के किंवा रु २५ हजार यापैकी जी रक्कम कमी असेल ती भरावी लागेल.
ब) जर करदाता स्वतः हून कर आणि दंड भरण्यास येत नसेल तर त्यात – कर भरावा लागेल व वस्तूच्या किंमतीच्या ५० टक्के दंड म्हणून आकारण्यात येऊन त्यातून कराची रक्क्म वजा केली जाईल. जर वस्तू ही करमूक्त असेल तर त्यास दंड म्हणून वस्तूच्या किंमतीच्या ५ टक्के किंवा रु.२५ हजार यापैकी जी रक्कम कमी असेल ती भरावी लागेल.
क) जर करदात्याने कर व दंडाची रक्कम जेवढी सिक्युरिटी ठेवल्यास वस्तूं घेऊन जाऊ शकतो.
उदा – जर सिमेंट विक्रेत्याचा २ लाखांचा माल पकडला तर, त्यावरील कर २८ टक्के असल्यास.
१) त्याला रु ५६,००० (२,००,०००X २८ टक्के) कर आणि रु ५६,००० दंड लगेच भरावा लागेल.
२) नाहीतर रु ४४,००० (२,००,००० X ५० टक्के – १,००,००० वजा ५६,००० (कर)) चा दंड आकारण्यात येईल.
३) जर करदात्याने कर व दंडाची रक्कम जेवढी सिक्युरिटी ठेवल्यास वस्तूं घेऊन जाऊ शकतो.
अर्जुन : कृष्णा, नियुक्त अधिकारी काय करू शकतात ?
कृष्ण : अर्जुना, नियुक्त अधिकारी काही विशिष्ट चेक पोस्ट वर मालाची गाडी त्याची तपासणी करू शकतात. त्यांना जर कर चोरीचा संशय असेल तर ते मालाची संपूर्ण पडताळणी करू शकतात.
अर्जुन : कृष्णा, करदात्याने यातून काय बोध घ्यावा ?
कृष्ण :
- अर्जुना, करदात्याने आता आपला व्यवसाय सरळ मार्गाने करावा. त्यात कुठल्याही प्रकारचा गैर व्यवहार होणार नाही, याची दक्षता करदात्यानी घेतली पाहिजे.
- वेळोवेळी वस्तूंच्या मालाची वाहतूक हॊत असताना, गाडीत माल किती आहे व त्याचे इन्व्हॉईस व ई-वे बीलाची तपासणी करूनच वस्तूंच्या मालाची वाहतूक करावी.
- ई-वे बील हा इनकम टॅक्सच्या फॉर्म २६एएस सारखा आहे. जसे २६एएस मध्ये आलेले व्यवहार वही खात्यामध्ये असणे गरजेचे आहे, त्याच प्रमाणे ई-वे बील मध्ये दाखवलेले व्यवहार पण वहीखात्यामध्ये दाखवणे गरजेचे आहे.
