Emergency Fund: आपत्कालीन निधी

आपत्कालीन निधी (Emergency Fund) म्हणजेच आपल्या बोलीभाषेत सांगायचं तर आणीबाणी निधी हा आर्थिक नियोजनाचा एक महत्वाचा भाग आहे. आणीबाणी हा शब्द वाचल्यावर तुम्हाला कदाचित १९७५ ते १९७७ च्या आणीबाणीची आठवण होईल. तुमच्यापैकी बरेच वाचक तेव्हा कदाचित जन्मलेलेही नसतील. आपली मूळ अडचण अशी आहे की बऱ्याच वेळा आपण स्वतःशी निगडित गोष्टींचे वाचन सोडून भलत्याच गोष्टींबाबत प्रचंड वाचन करत असतो. तर हा ‘आपत्कालीन निधी’ आपण स्वतःसाठी, आपल्या प्रियजनांसाठी, आपल्या कुटुंबियांसाठी निर्माण करायला हवाच हवा. ‘निर्माण‘ शब्द वाचल्यावर तुम्हाला वाटेल की हे फार कठीण काम असेल वगैरे वगैरे.. 

तुम्ही मुळीच काळजी करू नका. हा आपत्कालीन निधी तयार करणे हे तुम्ही ठरवले तर अगदीच सोपी, साधी, सरळ बाब आहे. तुम्ही “वैयक्तिक बजेट” प्रणाली वापरत असाल तर तुम्हाला तुमची मासिक उत्पन्ने व त्यापेक्षा महत्वाचे म्हणजे मासिक सरासरी खर्च माहिती असतात.

आपल्या सर्वांच्या जीवनात आपत्कालीन परिस्थिती येतच असतात. या आणीबाणी मध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश होतो-

• नोकरी जाणे
• आरोग्य विषयक तक्रारी
• अपघात , खार्चिक आजार इ. 

आपत्कालीन निधी निर्माण करणे हे कोणत्याही आर्थिक संकटाला सामोरे जाण्याची पहिली पायरी आहे. ‘संकट सांगून येत नाहीत’ हे वाचून गुळगुळीत झालेले वाक्य आहे. बऱ्याच संकटांना तोंड देण्याची आपली आर्थिक तयारी नसल्याने मानसिक दृष्ट्या तुम्ही खचून जाता आणि आपोआपच संकटे मोठी होतात. 

Emergency Fund: आपत्कालीन निधी: गरज आणि आवश्यकता 

• प्रत्येकाकडे असा आपत्कालीन निधी असणे आवश्यक आहे. अनेकदा असा युक्तिवाद केला जातो की तुमच्याकडे क्रेडिट कार्ड असेल तर ‘आपत्कालीन निधीची’ आवश्यकता नाही. आर्थिक संकटाचा सामना करताना क्रेडिट कार्डचा उपयोग होऊ शकतो.
• हे सहज सोपे पण वाटते, परंतु क्रेडिट कार्डचे बिल येई पर्यंतच! शेवटी क्रेडीट कार्ड हे एक प्रकारचे कर्ज आहे, तुमचे स्वतःचे पैसे नव्हेत. आपत्कालीन निधी म्हणजे तुमचे स्वतःचे राखीव सैन्य आहे की जे लढाईच्या वेळी उपयोगी पडेल.

Emergency Fund: आपत्कालीन निधी किती असावा ?

• ३ ते ४ महिन्यांसाठी तुमच्या जीवनावश्यक वस्तू व खर्च यांसाठी पुरु शकेल इतका तरी आपत्कालीन निधी असावा.

• यामध्ये घराचे भाडे, शालेय फी, आरोग्य सेवा, विमा, गृहकर्ज हप्ता, वाहन कर्ज हप्ता इ. यांचा समावेश होतो. यामध्ये खर्चाची प्रामाणिक यादी येणे आवश्यक आहे आणि ही यादी तुम्ही स्वतःच करू शकता . 

• अपुरा निधी – तात्कालिक निधी गरजेपेक्षा खूप कमी असेल तर तो लवकर संपेल. आणीबाणीची परिस्थिती दूर होईपर्यंत तरी हा निधी टिकला तरच निधी निर्माण करण्याचा उद्देश सफल होईल. 

• खूप जास्त निधी – अती सावधगिरी बाळगून गरजेपेक्षा जास्त निधी (म्हणजे ८ ते ९ महिन्यांच्या खर्चा इतका) गोळा केला तर तेही चुकीचे ठरु शकेल. आणीबाणीची स्थिती अपवादात्मक परिस्थितीतच येते. त्यामुळे खूप जास्त रक्कम कमी परतावा देणाऱ्या  पर्यायांमध्ये गुंतवणे हे तुमच्या दीर्घकालीन उद्दिष्टांसाठी हानीकारक ठरू शकेल. 

Emergency Fund: : आपत्कालीन निधीसाठी बचत कशी कराल? 

• “थेंबे थेंबे तळे साचे” ही म्हण जरी खरी असली तरी तुमच्या उत्पन्नाच्या तुलनेत अगदी  थेंब थेंब बचत आणीबाणी निधीसाठी साचवू  नका.
• एकदम ३ ते ४ महिन्यांचा ‘आपत्कालीन निधी’ तुम्ही लवकर गोळा करू शकत नाही. उदा. तुमचा पगार जर रु.३०,००० दरमहा असेल तर रु. १००० दरमहा या प्रमाणे या निधीसाठी बचत केल्यास रु. १,२०,००० गोळा होण्यासाठी १२० महिने लागतील आणि एकदम मोठी रक्कम म्हणजे दरमहा रु. २५,००० साचवूनही गडबड करण्यात अर्थ नाही. 
• बरेच अर्थ-नियोजनकार तुमच्या महिन्याच्या मागील सरासरी खर्चाइतका निधी (यामध्ये घरभाडे, गृहखर्चाचा हप्ता, वाहनखर्चाचा हप्ता इ. चा अंतर्भाव असावा.) आपत्कालीन निधी म्हणून बाजूला ठेवावा असे सुचवतात.
• आपत्कालीन निधी हा एकदम म्हणजे अचानक तयार होऊ शकत नाही. तुमच्या मासिक खर्चावर नियंत्रणे आणून बचत सुरु करण्याची पहिली पायरी म्हणजे आपत्कालीन निधी साचवणे आहे. दिवाळीचा बोनस, पगारवाढीचा एकरकमी मिळालेला फरक यांचा वापर तुम्ही सुरवातीचा इमर्जनसी फंड तयार करण्यासाठी करू शकता.
• लक्षात ठेवा आणीबाणीचे निधी केवळ आणीबाणीसाठीच आहेत. एरवी उठसुठ त्यांचा वापर टाळावा. आपल्या अनावश्यक खर्चासाठी अथवा आपल्या आवडीच्या वस्तू  विकत घेण्यासाठी या आणीबाणी फंडाचा वापर मुळीच करू नका.

Emergency Fund: आपत्कालीन निधी कुठे गुंतवावा?

• या प्रश्नाचे उत्तर प्रत्येकासाठी वेगवेगळे असू शकेल. परंतु काही गोष्टी / मानके सर्वांसाठी समान आहेत. जसे की, आपण निधीची गुंतवणूक करत असणाऱ्या पर्यायात तरलता (Liquidity) असणे आवश्यक आहे. कमी मुदतीची मुदत ठेव, बचत खाते, स्वीप-इन बचत खाते, अल्ट्रा शॉर्ट टर्म फंडस् , काही मुच्युअल फंड इ.
• प्रत्येकावर आणीबाणीची परिस्थिती नेहेमी येईल असे नाही. त्यामुळे अगदी कुठलेही उत्पन्न न येणाऱ्या पर्यायात म्हणजे रोख स्वरूपात निधी ठेऊ नये.
• नेहमी आर्थिक आणीबाणी असेल, तर त्याला आर्थिक चणचण म्हणतात. त्यासाठी वेगळी उपाययोजना म्हणजे उत्पन्नाचे स्त्रोत वाढून खर्च कमी करण्याची तयारी असावी. 

For suggestions queries – Contact us: [email protected] 

Subscribe our YOUTUBE Channel : CLICK HERE

Download Arthasakshar App – CLICK HERE

Read – Disclaimer policies 

Web search: Emergency Fund in Marathi, Emergency Fund Marathi Mahiti, Emergency Fund Marathi

Share this article on :