स्टॉक मार्केट - पी /बी प्रमाण म्हणजे काय?

Reading Time: 3 minutes

एखाद्या समभागाच्या बाजार मूल्याची त्याच्या पुस्तक मूल्यशी तुलना करण्यासाठी वापरले जाणारे आर्थिक प्रमाण म्हणजेच मूल्याचे पुस्तकी मूल्याशी असलेले प्रमाण किंवा पी / बी प्रमाण. बुक व्हॅल्यू प्रमाण किंवा पीबीव्ही प्रमाणची किंमत कंपनीच्या बाजार आणि पुस्तकी मूल्यची तुलना करते.

शेअर बाजार : किंमत-उत्पन्न प्रमाण (P/E Ratio) म्हणजे काय?

कल्पना करा की एखादी कंपनी जवळपास रद्द होण्याच्या मार्गावर आहे. अशावेळी ती तिच्या सर्व मालमत्तांची विक्री करते आणि तिची सर्व कर्जे फेडते. जे काही शिल्लक उरते ती असते कंपनीचे पुस्तकी मूल्य.

पीबीव्ही प्रमाण दर बाजारभावासाठी प्रति समभाग किंमतीनुसार त्या भावाच्या किंमतीनुसार भागविला जातो. उदाहरणार्थ, पीबीव्ही प्रमाण २ च्या समभागाचा अर्थ असा आहे की आम्ही प्रत्येकी एका पुस्तकी मूल्यासाठी २ रुपये देतो. पीबीव्ही जितका जास्त असेल तितकी समभागाची किंमत जास्त.

पी / बी सुत्र आणि त्याची मोजदाद:

या समीकरणात, प्रति समभाग पुस्तकी मूल्य पुढीलप्रमाणे मोजली जाते.
एकूण मालमत्ता – एकूण देयता / समभागांची थकबाकी.
समभाग बाजारामधील समभाग किंमतीचा अंदाज घेऊन प्रति समभाग बाजारभावाचे मूल्यमापन केले जाते.

मार्केट कॅप म्हणजे काय रे भाऊ?

पी / बी प्रमाण= प्रती समभाग पुस्तकी मूल्य / प्रती समभाग बाजार मूल्य

कमी पी / बी प्रमाण म्हणजे समभागाचे मूल्यांकन त्याच्या मूळ योग्यतेपेक्षा कमी झाले असल्याचे सूचित करते.
दुसऱ्या बाजूला, याचा अर्थ असाही होऊ शकतो की कंपनीमध्ये काहीतरी मूलभूतच गडबड आहे. इतर बऱ्याच प्रसंगाप्रमाणेच हा प्रमाण देखील उद्योगानुसार बदलतो.
बऱ्याच कंपन्यांचा पीबीव्ही एक पेक्षा जास्त असतो. याचा अर्थ असा की त्याचे बाजार मूल्य त्याच्या पुस्तकी मूल्यपेक्षा जास्त आहे. हे असे का आहे?
याची दोन कारणे आहेत. पहिले म्हणजे, जर कंपनीकडून नजीकच्या भविष्यात बऱ्यापैकी उत्पन्न मिळण्याची अपेक्षा असेल तर गुंतवणूकदार पुस्तकी मूल्य पेक्षा जास्त प्रीमियम भरतील. ही कमाई पुस्तकी मूल्यपेक्षा बाजारमूल्याचे जास्त असणे योग्य ठरवते. दुसरे, फर्मचे पुस्तकी मूल्य अद्ययावत नसू शकते. उदाहरणार्थ, कंपनीच्या ताळेबंदातील मालमत्तेचे मूल्य बहुतेकदा फर्मने मालमत्तेसाठी काय दिले हे प्रतिबिंबित करते.
अशावेळी सध्याची मालमत्ता किंवा तिची काय स्थिती आहे, याचे आकलन आवश्यक नाही. याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे मालमत्ता, जी विशेषत: वेळेनुरुप मूल्यवर्धित होते. या बाबतीत आर्थिक स्टेटमेंट्स सूचित करतात त्यापेक्षा खरी पुस्तकी मूल्य जास्त असते.
तसेच, हे नमूद करणे महत्वाचे आहे, की पी / बी प्रमाण आपल्याला स्वतःहून बरेच काही सांगत नाही. त्याऐवजी कंपनीच्या मूल्यांकनाचे पूर्ण आकलन करण्यासाठी नफा परतावा (आरओआय) सारख्या नफा मेट्रिक्सच्या संयोजनात हे सर्वात उपयुक्त आहे.
उदाहरणार्थ, प्राप्त संदर्भानुसार, बँक ऑफ अमेरिका ०.५३ च्या अगदी नाममात्र प्राइस–टू–बुक मल्टिपलसाठी व्यवहार करते, तर त्याचवेळी वेल्स फार्गो यांनी पुस्तकी मूल्यच्या १.३१ पटीसाठी व्यवहार केले आहेत.
तथापि, या माहितीचा मुळात अर्थ असा नाही, की बँक ऑफ अमेरिका “स्वस्त” आहे. खरंतर, वेल्स फार्गोचा आरओई बँक ऑफ अमेरिकेपेक्षा दुप्पट आहे.
अधिक माहितीसाठी खालील आलेख तपासा.

मुद्दा असा आहे की मूल्याचे पुस्तकी मूल्याशी असलेले प्रमाण हे आपल्या भात्यामधले अतिशय उपयुक्त आयुध असू शकते, परंतु कोणत्या समभागाचे मूल्य त्याच्या अपेक्षित मूल्यापेक्षा कमी आहे, याचे मूल्यांकन करतानाच त्यात थोड्या अडचणी येतात.

स्टॉक मार्केटमध्ये गुंतवणूक करताय? लक्षात ठेवा या ५ गोष्टी

गुंतवणूकदारांना याचा फायदा:

ह्या प्रमाणाला गुंतवणूकदारांकडून मोठ्या प्रमाणात पसंती मिळते कारण ते इक्विटीचे पुस्तकी मूल्याच्या तुलनेत एक स्थिर एकक प्रदान करते, ज्याची समभागाच्या बाजारभावाशी सहज तुलना करता येते.
हे प्रमाण सकारात्मक पुस्तकी मूल्य आणि नकारात्मक मिळकत असलेल्या कंपन्यांसाठी वापरला जाऊ शकते कारण अशा परिस्थितीत नकारात्मक मिळकतीमध्ये मूल्याचे मिळकतीशी प्रमाण गैरलागू ठरतात.
तरीही, जेव्हा वेगवेगळ्या देशांमधील कंपन्यांची तुलना करण्याची वेळ येते, अशावेळी जगातील सर्व कंपन्यांद्वारे लागू असलेल्या लेखा मानदंडानुसार, पी / बी प्रमाण फार काही उपयोगाचे असू शकतीलच असे नाही.