सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF)
सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF) हा भारतातील सर्वात लोकप्रिय गुंतवणूक पर्यायांपैकी एक आहे. म्युच्युअल फंड, शेअर बाजार यासारखे आधुनिक गुंतवणूक पर्याय लोकप्रियतेचं शिखर गाठत असताना पीपीएफ सारखी सरकारी योजनाही तितकीच लोकप्रिय आहे. हा पर्याय एवढा लोकप्रिय का आहे, याबद्दल सविस्तर माहिती आपण आजच्या लेखात घेऊया.
हे नक्की वाचा: उत्तम परतावा आणि करबचतीचा पर्याय – ईएलएसएस
सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF) खाते कोण उघडू शकतं?
- भारताचा कोणताही नागरिक पीपीएफ खाते उघडू शकतो.
- अनिवासी भारतीय पीपीएफ खाते उघडू शकत नाहीत तथापि, जुलै २००३ मधील अधिसूचनेद्वारे, एनआरआय होण्यापूर्वी त्यांनी उघडलेल्या खात्यात जमा करणे सुरू ठेवण्यास परवानगी देण्यात आली आहे.
- हिंदू अविभाज्य संस्थेला (HUF) पीपीएफ खाते उघडण्याची परवानगी नाही.
- पीपीएफमध्ये संयुक्त खाते (joint account) परवानगी नाही. एका व्यक्तीला केवळ एकच खाते उघडता येते.
- अल्पवयीन मुलांसाठी पीपीएफ खाते पालकांच्या अधिपत्याखाली उघडता येते.
सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधीची (PPF) वैशिष्ट्ये
१. किमान व कमाल गुंतवणूक मर्यादा
- पीपीएम खाते केवळ रु. ५०० भरून सुरु करता येते.
- प्रत्येक अर्थी वर्षात किमान ५०० रुपये खात्यात जमा करणे आवश्यक आहे. एखाद्या आर्थिक वर्षात रु ५०० अथवा त्यापेक्षा जास्त रक्कम जमा न केल्यास खाते बंद केले जाते. परंतु, खात्यातील उपलब्ध रकमेवर व्याज मिळत राहते.
- पीपीएफ खात्यामध्ये एका आर्थिक वर्षात जास्तीत जास्त १२ वेळा खात्यात पैसे भरता येतात. तसेच एका आर्थिक वर्षात जास्तीत जास्त रु. १.५ लाख जमा करता येतात. त्यापेक्षा जास्त रक्कम जमा केल्यास, त्यावर कोणतेही व्याज मिळत नाही.
२. जोखीममुक्त व करमुक्त परतावा:
- पीपीएफचे सर्वात मोठे वैशिष्टय म्हणजे जोखीममुक्त परतावा तो ही सरकारच्या हमीसह.
- न्यायालये किंवा सरकारतर्फे मालमत्ता अटॅच करताना कोणत्याही कारणास्तव पीपीएफ खाते अटॅच करता येत नाही.
- पीपीएफवरील गुंतवणुकीचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे करमुक्त व्याज व परतावा. या गुंतवणुकीतून दरवर्षी मिळणारे व्याज आणि मुदतपूर्तीनंतर मिळणारी रक्कम संपूर्णपणे करमुक्त असते.
- १५ वर्षे पूर्ण झाल्यावर पीपीएफमधून संपूर्ण रक्कम काढली जाऊ शकते.
३. कर्जसुविधा
- पीपीएफ खात्यामधील शिल्लक रकमेवर कर्ज घेऊ शकता.
- खाते उघडल्यापासून तिसर्‍या वर्षापासून सहाव्या वषापर्यंत कर्ज घेतले जाऊ शकते. कर्ज मासिक किंवा एकरकमी घेता येऊ शकते.
- कर्जाचा परतफेड कालावधी २४ महिने असून व्याजदर पीपीएफवरील व्याज दरापेक्षा २% अधिक असतो.
४. लॉक -इन कालावधी
- पीपीएफ खात्यासाठी १५ वर्षाचा लॉक इन कालावधी असतो. १५ वर्ष पूर्ण झाल्यावर खात्यातून संपूर्ण रक्कम काढता येते.
- खाते उघडल्यापासून ७ वर्षानंतर ठरविक मर्यादेपर्यंत पैसे काढता येतात. यामध्ये खालीलपैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढी रक्कम काढता येईल –
- ४ वर्षानंतर वर्षाच्या शेवटी शिल्लक असणाऱ्या रकमेच्या ५०% अथवा
- मागील वर्षाच्या शेवटी शिल्लक असणाऱ्या रकमेच्या ५०%).
- एका आर्थिक वर्षात फक्त एकदा पैसे काढता येतात
- १ एप्रिल २०१६ पासून गंभीर आजाराची समस्या, मुलांचे उच्च शिक्षण इत्यादीसारख्या विशिष्ट कारणांसाठी पीपीएफ खाते मुदतीपूर्व बंद करता येते. परंतु खाते बंद करताना संपूर्ण ठेवीवरील देय व्याजात १% कपात केली जाईल. हा नियम केवळ पाच वर्ष पूर्ण झालेल्या खात्यांना लागू असेल.
महत्वाचा लेख: Investment strategies: आपला पैसा – केव्हा, कसा, कुठे गुंतवाल?
सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF) खात्यांचे एक्सटेंशन
- पीपीएफ खात्याचा लॉक इन कालावधी म्हणजेच १५ वर्ष पूर्ण झाल्यानंतर पीपीएफ खाते अनिश्चित काळासाठी सक्रिय ठेवू शकता.
- लॉक इन कालावधी संपल्यावर दर पाच वर्षांनी गुंतवणूक कालावधी वाढवता येऊ शकते.
- दर पाच वर्षांनी मुदतवाढीचा नव्याने विनंती अर्ज द्यावा लागतो.
- एक्सटेंशन दोन प्रकारे करता येते –
- योगदानाशिवाय विस्तार – यामध्ये कोणत्याही योगदानाशिवाय म्हणजेच पैसे न भरता खाते बंद होईपर्यंत खात्यातील शिल्लक रकमेवर व्याज मिळत राहील. तसेच वर्षातून एकदा कोणत्याही निर्बंधाशिवाय कितीही रक्कम काढता येते.
- योगदानासह विस्तार – यामध्ये प्रत्येक विस्तारित कालावधीच्या (पाच वर्ष) सुरूवातीस शिल्लक रकमेच्या ६०% पैसे काढण्याची परवानगी आहे.
सार्वजनिक भविष्यनिर्वाह निधी (PPF) खातेधारकाच्या निधनानंतर काय होते?
पीपीएफ खात्यासाठी नामनिर्देशन सुविधा उपलब्ध आहे. पीपीएफ खाते उघडताना नामांकन भरणे सक्तीचे आहे. यामध्ये दोन पर्याय उपलब्ध असतात.
- पहिला पर्याय म्हणजे खातेधारकाच्या निधनानंतर खाते बंद करून खात्यामधील रक्कम नामनिर्देशित व्यक्तीला दिली जाते.
- दुसरा पर्याय म्हणजे खाते मॅच्युरिटीपर्यंत तसेच ठेवून त्यामधील जमा रकमेवर व्याज मिळत राहते. परंतु, खात्यात यापुढे कोणतेही योगदान दिले जाऊ शकत नाही म्हणजेच रक्कम भरता येत नाही.
- नामनिर्देशित व्यक्तीचा झाल्यास संबंधित रक्कम कायदेशीर वारसांना दिली जाईल.
For suggestions queries – Contact us: [email protected]
Subscribe our YOUTUBE Channel : CLICK HERE
Read – Disclaimer policies
Web search: PPF in Marathi, PPF info Marathi, PPF Marathi Mahiti
